Say no to Facebook

Về mặt hình thức, mạng XH Facebook là một dạng tiến hoá của blog. Rõ ràng nó tạo sự kết nối chằng chịt giữa người sử dụng mà ở đó thông tin được truyền đi rất nhanh, rộng. Một số chế độ nơi truyền thông bị kiểm soát hay kiểm duyệt quá mức, người dùng mạng XH tìm thấy sự tự do. Nhưng sự tự do cũng có chừng mực. Khi thông tin của bạn được lưu trữ trên máy chủ của Facebook, họ cũng có quyền kiểm soát như một chính quyền vậy.

Về mặt nội dung, mạng XH Facebook là một dạng thoái hoá của blog. Ai cũng có thể kết nối với thế giới và quăng rác vào đó. Tôi hình dung tới việc so sánh truyền hình ngày xưa và ngày nay. Trước đây việc xuất hiện trên truyền hình là việc gì đó rất trọng đại, người dẫn chương trình nói chuyện nghiêm túc, từ tốn, những cuộc thi để vinh danh những tài năng hiếm có. Ngày nay ai cũng có thể xuất hiện trong game shows, cái thứ tràn ngập chương trình phát sóng vào giờ cao điểm, ở đó người dẫn chương nhiều khi xuề xoà như thể họ đang ngồi đầu hẻm cà phê tán dóc. Lượng người xem game shows trên truyền hình rất đông đảo, tính tương tác rất cao, nhưng giá trị nội dung truyền tải thì ngược lại.

Sự phát triển công nghệ trong 15 năm là không thể đoán trước. 15 năm trước khi xuất hiện nền tảng giao dịch ngoại hối trực tuyến, liệu có nhà giao dịch nào có thể hình dung được việc có thể ngồi nhà thực hiện giao dịch với khối lượng lớn chỉ với vài thao tác mà không cần tới bàn giao dịch của các ngân hàng lớn? 15 năm trước liệu bạn có thể hình dung được mua vé máy bay mà không cần đến đại lý bán vé, ra sân bay chỉ cần đọc mã code làm thủ tục thay vì cầm vé? Hiện tại có công ty nhân sự không cần người chọn lọc ứng viên mà dùng con bot, một chương trình tự động được viết sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence), là có thể phỏng vấn trực tuyến với ứng viên để sàn lọc CV. Có hệ thống siêu thị dùng con bot trên nền tảng web của mình thay bộ phận hỗ trợ khách hàng để tư vấn và nhận đơn đặt hàng, nhận phản hồi khách hàng và chuyển đến các bộ phận chuyên trách xử lý. 15 năm tới việc một trở lý ảo tư vấn trang phục, địa điểm gặp gỡ, lên lịch cho chủ nhân như một quản gia hay thư kí riêng là có thể nghĩ tới. Chuyện xa hơn tôi hình dung ở đây ngay cả vợ/chồng, con cái cũng không thể phân biệt được mình đang kết nối trực tuyến với người thân hay trợ lý của họ. Hay Facebook sẽ có tính năng chat tự động, khi được kích hoạt, máy sẽ tự động thay mặt bạn trả lời. Khi đó người đang kết nối với bạn ở đầu bên kia không tài nào phân biệt được máy đang trả lời hay người thật đang trả lời. Tôi hàm ý rằng chúng ta đang đánh mất quyền riêng tư, đánh mất bản thân trên mạng XH.

Một điều tôi biết chắc rằng 15 năm nữa những đứa con tôi sẽ ngồi ở giảng đường Đại học và tự hào với bạn bè chúng rằng cha của chúng đã từ bỏ Facebook ngay trước lúc chúng chào đời.